ÖZET
Amaç:
İnsan bağışıklık eksikliği virüsü (HIV) dünya üzerinde 38 milyon insanı etkileyen küresel bir halk sağlığı sorunudur. Dünya genelinde yıllık yeni olgu sayısı azalırken, ülkemizde bu sayı giderek artmaktadır. HIV ile ilgili bakım zincirinin her alanında bulunan sağlık çalışanlarında HIV stigması büyük bir problemdir. Bu nedenle çalışmamızda sağlık çalışanlarının HIV/AIDS ile ilgili bilgi ve tutumlarını değerlendirmeyi amaçladık.
Gereç ve Yöntemler:
Çalışma 2019 Temmuz-Ekim ayları arasında herhangi bir nedenle Sağlık Bilimleri Üniversitesi Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi çalışan sağlığı polikliniğine gelen ve çalışmaya katılmayı kabul eden; bir yıl ve üstünde Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesinde aktif çalışan sağlık çalışanlarına yapılmıştır. Katılımcılara tarafımızdan hazırlanan bilgi formu yüz yüze sorgulama yöntemi ile uygulanmıştır. İstatistiksel analizde SPSS programı kullanılmıştır.
Bulgular:
Çalışmaya toplam 332 kişi katılmış olup; yaş ortalaması 28,5 (min: 21-maks: 60) idi. Katılımcılardan bulaş yolunu bilme açısından başarılı olanların oranı %52,4 (n=174), en fazla bilinen doğru yol “cinsel yol ile bulaş” ve yanlış yol “vücut sıvıları” idi. %17,8 “Tüm HIV (+) bireyler karantinaya alınmalıdır” yargısına katılmıştır. %20,2 “Çocuğumu, ebeveyni HIV (+) olan çocukla görüştürmem”, %9,6 “HIV (+) bireyler dışarıdan görülebilen işaret taşımalıdır.” ve %5,4 “HIV sadece eşcinsellerde görülür” yargılarına katılmışlardır. Karantina ve işaret taşıma yargılarında hemşireler ve personeller yüksek oranda katılıyorum cevabı verirken, “HIV (+) bireyler sağlık kurumlarında çalışmamalıdır” ve “HIV (+) öğretmenin olduğu sınıfta çocuğumun eğitim almasını istemem.” yargılarına doktorlar daha sık katılıyorum cevabı vermiştir. “HIV sadece eşcinsellerde görülür” yargısına ise personeller en sık katılıyorum cevabı vermiştir. Eğitim alma durumu, stigma ile ilgili Likert tipi sorularla karşılaştırıldığında, 4 soruda da anlamlı farklılık saptanmıştır (p=0,000).
Sonuç:
Sağlık çalışanlarının bilgi eksikliği ve önyargıları HIV (+) bireyler için stigma açısından ciddi sonuçlar doğurabilir. Verilen eğitimlerde teknik konuların yanında bu kişilerin karşılaştıkları problemleri ortaya koyan eğitimlerin verilmesi, stigmanın sonuçlarının ortaya konması sağlık çalışanlarının empati kurmasını sağlayarak; stigmanın ortaya çıkardığı kısır döngünün kırılmasına neden olabilir.
