ÖZ

Amaç

Ağır COVID-19 nedeniyle yoğun bakım ünitesinde (YBÜ) takip edilen olguların taburculuk sonrası akciğerlerinde nasıl sekel kaldığı, pulmoner fonksiyon ve kapasitelerinin nasıl etkilendiği net bilinmemektedir. Çalışmamızda YBÜ’de COVID-19 nedeniyle takip edildikten sonra taburcu olan olguların uzun dönem pulmoner fonksiyon ve sekel durumunu araştırmayı amaçladık.

Gereç ve Yöntemler

Prospektif çalışmada, COVID-19 tanısıyla YBÜ’de tedavi edilip taburcu olan hastaların, taburculuk sonrası 1. 3. ve 6. ay semptomları, laboratuvar verileri, 6 dakika yürüme testi, otur kalk testi, BORG skalası, solunum fonksiyon testi, akciğer grafisi ve toraks bilgisayarlı tomografileri (BT) değerlendirildi.

Bulgular

Çalışmaya alınan 81 olgunun 60’ı (%74) erkek olup, ortanca yaş 49 (43-61) idi. Olguların yatışta en sık görülen semptomları nefes darlığı (%69), öksürük (%42), ateş (%47) ve halsizlik (%37) idi. Altıncı ay kontrolüne gelen 66 olgunun 30’unun (%45) en az bir şikâyeti vardı, en sık görülen şikâyet nefes darlığı, öksürük ve kas ağrısı idi. Hastaların yatış, 1. 3. ve 6. ay takiplerindeki semptomları karşılaştırıldığında nefes darlığı, öksürük ve halsizlik semptomlarında gerileme olduğu, laboratuvar parametrelerinden ortalama lenfosit sayısı, eozinofil sayısı, nötrofil lenfosit oranı, laktat dehidrogenaz, C-reaktif protein, ferritin ve D-dimer değerlerinde düzelme olduğu görüldü (p<0,01). Altıncı ay kontrolünde çekilen toraks BT’lerin 7’sinde (%28) buzlu cam infiltrasyonu, 4’ünde (%16) fibrozis, 2’sinde (%8) band atelektazi ve 8’inde (%32) fibrotik bant görüldü. %12 olgunun toraks BT’leri normal idi.

Sonuç

COVID-19’un uzun dönem etkileri ile ilgili bilgiler zaman içerisinde artmaktadır. Uzamış semptomlar, hastalıktan iyileşme süreci ve gelişebilecek fibrozis ile ilişkili olup hastalar taburculuk sonrası düzenli takip edilmelidir. COVID-19’a bağlı sekelleri tanımlamak için hastalık sonrası en az 6 ayın geçmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.